Haçlılara Türkiye’yi kapatan hükümdar… DNA tahlilleri tamamlandı

Habertürk müellifi Murat Bardakçı, 13 Selçuklu hükümdarına ilişkin DNA incelemeleri, kemiklerin hangi hükümdara ilişkin olduğu ve kafataslarının etlendirilmesiyle ilgili çalışmalara ait ayrıntılar paylaştı…

Türkiye’ye “Türkiye” ismini verdiren bu 13 Selçuklu hükümdarı defnedilmeyi, DNA tahlilleri ile birebir yapılan modelleri de sergilenmeyi bekliyor

Konya’da tam altı buçuk yıldan buyana sessiz-sadasız lakin çok değerli bir çalışma yapılıyordu:

Anadolu’da 1077 ile 1308 ortasında karar süren Türkiye Selçuklu Devleti’nin hükümdarlarının Konya’nın Alâeddin Zirvesi’ndeki mezarlarından bundan 70 küsur sene evvel çıkartılan, yıllar boyunca oradan oraya taşınan, karmakarışık hâle getirilen, hattâ bir orta maalesef köpeklere bile kaptırıldığı söylenen kemiklerinin DNA tahlilleri yaptırılarak hangi kemiğin hangi hükümdara ilişkin olduğunun belirlenmesi, birbirlerinden ayrılmaları, cenazelerin naaş bütünlüklerinin sağlanarak tekrar defnedilmeleri ve kafataslarının da etlendirilmesi çalışması…

Altı buçuk sene devam eden ve kıymetli kısımları geçenlerde tamamlanan çalışmalarda alınan sonuçlar şimdilerde TV’lerden eksik olmayan Tutankamon efsanelerinden veyahut Peru mumyalarından daha meraklıdır, hattâ etlendirilmiş modellerin imajları gençleri saç modellerinden giyim-kuşamlarına kadar etkileyebilecek derecede çarpıcıdır…

BURAYI “TÜRKİYE” YAPANLAR ONLARDI!

Ayrıntılarını pek bilmeyiz, birçoğumuz mevcudiyetini son yıllarda “Diriliş Ertuğrul” vesaire üzere diziler sayesinde öğrenmişizdir lakin Anadolu’da Osmanlı Devleti’nden evvel bir öteki devlet, Türkiye Selçukluları karar sürmüştür ve Anadolu’yu Türkleştirenler bunlardır… Meselâ, Birinci Mesud, Haçlı ordusunu perişan eden ve Anadolu’da ismine altın para bastıran birinci Türk hükümdarıdır. İkinci Kılıçarslan, 1176’da Denizli taraflarındaki Miryakefalon’da Bizanslılar’ı kesin bir mağlubiyete uğratmış ve Alparslan’ın Malazgirt Zaferi ile başlayan “Anadolu’nun Türkleştirilmesi”ni tamamlamıştır. Devlete en parlak periyodunu yaşatan Alâeddin Keykubad, “Alâiye”yi, yani bugünkü Alanya’yi tekrar vâredip kente kendi ismini vermiştir.

Türkiye Selçukluları’nın yerini sonraki asırlarda Türk Beylikleri, Osmanlılar ve Türkiye Cumhuriyeti alacaktır…

Ve, unutmayalım: Bugün artık çabucak herkesin yakından bildiği Mevlâna Celâleddin Rumî de Türkiye Selçuklu Devleti’in halkındandır!

REZALETİN KISA HİKAYESİ…

Şimdi inanılması sıkıntı, utanç verici, dünyada eşi-benzeri olmayan ve bundan birkaç sene evvel de yazdığım “hükümdar kemikleri” rezaletinin detaylarını kısaca tekrar edeyim:

Anadolu Selçuklu Devleti’nin dünyadan ecelleri ile, veya suikast sonucunda yahut savaşlarda şehid düşerek ayrılan sultanları, devletin başşehri Konya’nın meşhur Alâeddin Zirvesi’ndeki Selçuklu hanedanına mahsus ve mezar kısmı “zîr-i zemin” olan türbeye defnedilirlerdi…

Eski Türklerde değerli şahısların mezarları ekseriyetle “zîr-i zemin” olurdu. “Zîr-i zemin”, “zeminin altı” demekti ve cenaze yer düzeyinin aşağısında bulunan mezar odasına defnedilir; cesed bazen şamanist asırlardan kalma geleneğe uyularak mumyalanır ve mumya yeniden bu odadaki bir lâhdin içine konurdu. Türbenin üst tarafında tam mezarın bulunduğu yere isabet eden noktaya bir sanduka yerleştirilir ve mezar niyetine bu sanduka ziyaret edilirdi.

Anıtkabir de aslında tıpkı formda bir zîr-i taban türbedir, Atatürk’ün asıl kabri, önünde hürmet duruşu yapılan mozolenin metrelerce aşağısındaki mezar odasındadır…

Selçuklu Sultanları’nın cenazeleri, Alâeddin Zirvesi’ndeki “künbed”in, yani türbenin altındaki mezar odasında “zîr-i zemin” kabirlerde idi…

Türbede 19. asrın son yıllarından itibaren tekraren onarım yapılmış ancak tamirler pek bir işe yaramamış, Selçuklu mimarisinin nefis bir örneği olan yer gün geçtikçe daha da perişan hâle gelmişti.

Kemikler hakkındaki birinci söylentiler 1940’lı yıllarda çıktı. Tarihçi İbrahim Hakkı Konyalı, türbede 1943’te ve 1944’te yapılan onarımlar sırasında mezarların açıldığını, kemiklerin karmakarışık halde çuvallara konup bir köşeye bırakıldığını, köpeklerin çuvalların içindekileri kaptıklarını ve kemiklerin sonraki gün Alâeddin Zirvesi’nin değişik yerlerinden toplanıp sandukalara karışık formda konduğunu yazdı.

Aynı rezalet, 1990’ların sonunda tekrar yaşandı! Türbenin onarımı sırasında mezar odasındaki sandukalar açılarak kemikler çıkartıldı, yarım asır evvelki üzere çuvallara kondular lakin gece havalandırma deliğinden mezar odasına giren köpekler tekrar çuvalların başına üşüştüler. Kimi köpek Alâeddin Keykubad’ın uyluğunu kapmış, bir başkası Kılıçarslan’ın kaval kemiğini almıştı; Gıyaseddin Keyhüsrev’in kaburgası, Mesud’un leğen kemiğinin kesimi veyahut Rükneddin Süleyman’ın çenesi hayvanların ağzındaydı! Çabucak her taşın veyahut ağacın altında bir hükümdara ilişkin iskelet modülü duruyordu!

Alâeddin Zirvesi’nin dört bir tarafından toplanan kemikler çuvallarda kalanlarla bir arada sonraki gün ortaya yığıldı; bacaklar, kollar, kaburgalar ve öbür kemikler kolay biçimde tasnif edildi, Diyanet’in de görüşü alınarak sekiz başka mezara paylaştırıldı! Fakat hangi kemiğin kime ilişkin olduğu bilinmiyordu, hasebiyle herşey karmakarışık oldu, meselâ Alâeddin Keykubad’a Rükneddin Kılıçarslan’ın bacağı düştü; Kılıçarslan, Mesud’un kaburgalarından nasibini aldı. Rükneddin’in sandukasına da tahminen Birinci yahud İkinci Gıyaseddin Keyhüsrev’in veyahut bir diğer hükümdarın kolu ve kalça kemiği kondu. Kafatasları da hak getire formda dağıtıldı ve bu son rezaleti haber alıp yazmak, 2004 Mart’ında bana düştü! Yazımın akabinde açıklamalar birbirini takip etti fakat bu haltı kimin ettiği bir türlü ortaya çıkmadı veya çıkarılamadı.

BİZDEN EVVEL HAÇLILAR DEŞMİŞTİ!

Konya’da mezarların açılması ve kemiklerin dört bir yana saçılması hadisesinin bir benzerini sekiz asırdan fazla bir vakit evvel de yaşamıştık lakin ortada ufak bir fark vardı: O vakit mezarları açanlar biz değildik, Haçlı ordularıydı!

1190’da Haçlı Seferleri’nin üçüncüsü yapılıyordu, Kudüs’e gitmeye çalışan onbinlerce kişilik Haçlı ordusunun başında Alman İmparatoru Frederik Barbarossa, Türkiye Selçuklu tahtında da İkinci Kılıçarslan vardı.

Konya’yı, hükümdarın oğlu Kutbüddin Melikşah müdafaa ediyordu. Frederik Barbarossa kenti bir türlü alamayınca Türkler’in moralini bozmak amacıyla askerlerine dış mahallelerdeki Müslüman mezarlarını deşmelerini emretti! Mezarlar açıldı ve çıkartılan cesedlere kalenin burçlarındaki Selçuklu askerlerinin görecekleri halde her türlü saygısızlık yapıldı. İskeletlerin kemikleri kırılıyor, şimdi çürümemiş olan cesedlere karşı hiçbir edepsizlikten çekinilmiyordu.

Mezarların deşilmesi Selçuklu tarafının moralini bozdu, dayanma güçlerini kırdı, savunma çizgileri birer birer çöktü ve Haçlı ordusu kente girip yağmaladı. İkinci Kılıçarslan harap haldeki Konya’yı daha sonra Frederik Barbaros ile anlaşarak geri aldı, Frederik ise birkaç hafta sonra Silifke Çayı’nda boğulup gitti.

ÜÇ, BEŞ, SEKİZ DERKEN ON ÜÇ HÜKÜMDAR!

Konya’da 20. asrın birinci yarısında yaşanan son rezaletin üzerinden uzun yıllar geçmişti…

Konya Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2017 Şubat’ında valilik müsaadesi ile Alâeddin Zirvesi’ndeki Türkiye Selçuklu Sultanları Türbesi’nde akademik kuruluşların da işbirliği ile birkaç evreli bir çalışma başlattı…

Ama, türbedeki sekiz adet sanduka açıldığında karşılaşılan görünüm açanlara dehşete düşürdü: Sandukalar, poşetlere rastgele tıkıştırılmış kafataslarıyla, iskeletlerle, naaş kalıntıları ile dolu idi ve bu vaziyette projenin genişletilmesi, kemiklerin kimlere ilişkin olduğunun belirlenmesi lâzımdı!

İlk basamakta, yalnızca üç hükümdarın kemikleri tespit edilebildi ve bulunan bütün kalıntılar dualar eşliğinde kefenlenip yine sandukalara kondu.

İki sene sonra, 2019’da çalışmanın ikinci etabına geçildi. Bilim Konseyi’nin kararı ile kalıntılar sandukalardan çıkartılarak Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde incelemeye alındı, beş hükümdarın daha kemikleri belirlendi ve kalıntılar tekrar mezarlara kondular.

Bir sonraki kademede naaşlardan alınan örnekler İstanbul İsimli Tıp Kurumu Biyoloji ve Kimya İhtisas Dairesi’ne gönderildi. Burada yapılan DNA tahlillerinde kemiklerin o vakte kadar düşünüldüğü halde sekiz değil, on üç hükümdara ilişkin olduğu ortaya çıktı. Hattâ, tahlillerinden birtakım tarihî bilgileri doğrulayan öteki sonuçlar de elde edildi; meselâ kaynakların hayata 1237’de Kayseri’de zehirlenerek veda ettiği yazdıkları Alâeddin Keykubat’ın kemiklerinde sahiden zehir bulundu!

Erkeklerin, yani hükümdarların kimlikleri ve aile bağları YSTR-DNA tahlilleri ile tam olarak tesbit edilirken, kalıntılar ortasında Birinci Alâeddin Keykubad’ın kardeşi Keyferidun’a, tamamı hanedan mensubu iki bayana, iki kız çocuğuna ve birtakımı şimdi çocuk yaştaki beş erkeğe ilişkin kemiklerin de mevcut olduğu ortaya çıktı. Bayanlardan biri, Birinci Gıyaseddin’in hanımı idi…

Derken, sıra kafataslarının etlendirilmesine, yani hükümdarların ve hanedan mensuplarının dış görünüşlerinin belirlenmesine geldi…

Bunun için İstanbul İsimli Tıp Kurumu’nun yanısıra Türkiye Atom Dairesi Başkanlığı’ndan yardım alındı. Saç, göz, deri ve yaş mevzularında alınan sonuçlar ile tomografilerden elde edilen bilgiler kafataslarının üç boyutlu kopyelerine işlendi ve kemikleri Alâeddin Doruğu’nda bulunan on üç Türkiye Selçuklu Hükümdarı ile iki bayanın ve öteki hanedan mensuplarından kimilerinin kafatasları etlendirildi!

Ve nihayet, projenin bir öbür etabına geçildi. Silikon heykellerin akabinde müzelerde ve özel kolleksiyonlarda bulunan devrin dokumaları üzerinde iplik, doku ve renk tahlilleri yapıldı; minyatürlerden ve eldeki az sayıdaki örneklerden istifade edilerek Konya Olgunlaşma Enstitüsü’nde yeni dokunan kumaşlardan silikon heykeller için elbiseler dikildi…

GÖLGEDEKİ KAHRAMANI TANIMANIZ ŞARTTIR!

Ve artık, yalnızca bizim için değil, dünya kültür mirası bakımından da son derece değerli olan bu çalışmanın asıl kahramanından bahsetmem gerekiyor:

Altı buçuk sene devam eden, en tansiyonlu filimlere bile taş çıkartacak kadar renkli lakin bir o kadar da yorucu olan bu çılgın faaliyetin başında Konya Vilayet Kültür Müdürü Abdüssettar Fayda vardı…

Kendisi de Konyalı olan Abdüssettar Bey’in daha evvel yaptığı kimi işlerden bahsedeyim:

“Huzur”u, yani Mevlânâ Müzesi’ni baştan aşağı elden geçirip restore etti, bahçesini düzenleyip olması gereken hâle getirdi, Konya’da her sene düzenlenen Memleketler arası Mistik Müzik Şenliği’nin alanında dünyanın en seçkin tertiplerinden biri olmasını sağladı ve bu türlü daha birçok işler yaptı…

Şimdi de Hazreti Mevlânânın kabrinin üzerinde yükselen, Konya’nın sembolü olan fakat maalesef yer yer harap hâle gelen “Yeşil Kubbe”yi restore ettiriyor…

Abdüssettar Beyefendi, Mevlânâ ve Mevlevîlik konusunda çok sayıda yayına da öncülük etti ve bunlardan bilhassa biri, baskısı geçtiğimiz aylarda tamamlanan çok değerli bir yayından kelam etmem lâzım…

Mevlânâ’nın meşhur Mesnevî’sinin 1278 tarihli en eski elyazması nüshası “Nüsha-i Kadime” olarak bilinir ve Mevlânâ Müzesi’nin Kütüphanesi’nde 51 numarada kayıtlıdır.

Abdüssettar Fayda, bu son derece değerli nüshanın az sayıdaki tıpkıbasımını özel imal edilen kâğıtlara elyazmasındaki nem müsaadeden sararmalara kadar görünürdeki herşeyi motamot koruma ettirerek Ofset Yapımevi’nde bastırdı.

“Nüsha-i Kadime”nin tıpkıbasımı piyasaya şimdi verilmedi ve verildiğinde kitap meraklılarının nasıl heyecanlanacaklarını şimdiden varsayım edebiliyorum…

Temennim, bütün vilâyetlerin Abdüssettar Beyefendi üzere bir kültür müdürüne sahip olabilmeleridir…

SIRA ARTIK DEFİNDE…

Şimdi, yapılması gereken tek bir iş kaldı: Vücut bütünlüklerine kavuşturulan Selçuklu hükümdarlarının ve öbür hanedan mensuplarının toprakla buluşmaları, yani tekrar defnedilerek sonsuza kadar artık huzur içerisinde uyumalarının sağlanması…

Unutmayalım: Osmanlı padişahları tarihimizde ne kadar önemli yer işgal ediyorlarsa, kemiklerine vaktiyle büyük saygısızlık ettiğimiz bu hükümdarlar da Türkiye’nin tıpkı makamında oturmuşlardır!

Dolayısı ile kendimizi bu hükümdarların ruhlarına ve anılarına affettirebilmemiz için eski yerleri olan ve Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün restore ettiği Alâeddin Zirvesi’ndeki türbede toprağa verme ameliyesini biran evvel en üst seviyede devlet merasimi ile ve bütün dinî gerekleri yerine getirerek yapmak, bugün bizim için artık bir vecibedir!

Bir problem daha var: Bugünlerde bütün bu materyalin Konya’daki Dârülmülk Stant Salonu’nda “Türkiye Selçuklu Hanedan Sergisi” ismi altında teşhiri için çalışmalar yapılıyor. Hattâ, bu amaçla tekrar Ofset Yapımevi’ne nefis bir katalog bile bastırıldı lakin şimdi piyasaya verilmedi…

Böylesine değerli bir standın Konya ile sonlu kalmaması ve daha çok sayıda ziyaretçiye hitap etmesi şarttır! Dolayısı ile Türkiye’nin evvelki “pâyitahtlarından”, yani başkentlerinden olan Konya’da değil, son başşehrinde ve Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde daha evvel pek kusursuz ve ses getiren stantların yerinde düzenlenmesi gerekir.

Burada, bu toprakları asırlar evvel yönetim eden ve son uykularını huzur içerisinde uyumaya hasret kalan on üç hükümdarın silikon manzaralarını de yayınlıyorum… Kendileri ile teşerrüf ettiğinizde delip geçen haşmetli bakışlarının büyük ihtimalle etkisi altında kalacak ve o zamandan kalma tarih kitaplarından istifade edilerek hazırlanan saç modellerine de eminim hayran olacaksınız…

İkinci Kılıçarslan’ı tahtında otururken gösteren, üzerinde etlendirilmiş yüzünün bulunduğu silikon heykeli.

Türkiye Selçukluları’nın birinci hükümdarı Birinci Süleymanşah (vefatı: 1086).

Konya’yı başşehir yapan Birinci Kılıçarslan (vefatı:1107).

Şehinşah Melikşah (vefatı: 1117).

Birinci Rükneddin Mesud. Batılılar, Anadolu’ya “Turchia”, yani “Türkiye” ismini onun iktidar yıllarında verdiler (vefatı: 1155).

Bizans’a karşı kazandığı Miryakefalon zaferiyle Haçlılar’a Anadolu’nun yolunu kapatan İkinci Kılıçarslan (vefatı: 1192)

İkinci Rükneddin Süleymanşah (vefatı: 1204).

Çocuk yaşta tahta çıkan ve lakin sekiz ay karar sürebilen Üçüncü Kılıçarslan (vefatı: 1205).

Birinci Gıyaseddin Keyhüsrev (vefatı: 1211).

Birinci Alâeddin Keykubat (vefatı: 1237)

İkinci Gıyaseddin Keyhüsrev (vefatı: 1246).

Moğollar’ın yay kirişi ile boğdukları Dördüncü Kılıçarslan (vefatı: 1265).

Moğollar tarafından öldürülen Üçüncü Gıyaseddin Keyhüsrev (vefatı: 1284).

İkinci Gıyaseddin Mesud (vefatı: 1308).

Birinci Alâeddin Keykubad’ın oğullarından olan fakat tahta geçemeyen Keyferidun (vefatı: 1220 yahut 1222).
Türkiye Selçuklu Sultanları’nın soyağacı.

İkinci Rükneddin Süleymanşah’ın etlendirilmiş yüzünün de yeraldığı silikon heykeli.

Şehinşah Melikşah’ın kafatası modeli üzerinde etlendirme öncesindeki çalışma.

Selçuklu kılıçları.

Selçuklu hançerleri.

Selçuklu okları, sadakları ve zihgir.

Selçuklu çizmeleri ve kemerleri.

Türkiye Selçuklu Devleti’nin sonları.

Türkiye Selçuklu Sultanları’nın kafatasları ve 1176’da kazandığı Miryakefalon zaferi ile Bizans’ın Anadolu’daki hâkimiyetini sonlandıran İkinci Kılıçarslan’ın iskeletinin bir kısmı. Tarih kitapları, İkinci Kılıçarslan’ın kambur olduğunu yazarlardı ve iskeletinin tesbiti bu bilgiyi doğruladı.

Alâeddin Doruğu’nda Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün restore ettirdiği türbede kefenlenip tabutlara konan ve defnedilmeyi bekleyen Selçuklu Sultanları’na ilişkin kemiklerin bir kısmı.