Seller birçok nedenden meydana gelebiliyor. Şiddetli yağmurlar, büyük ölçüde eriyen buzullar, okyanus dalgaları, tsunami, barajların yıkılması…
Seller bilhassa çok süratli gerçekleşebiliyor. Ani sel baskınlarında sular birkaç dakika içinde yükselebiliyor.
Sel sırasında meydana gelen ölümlerin tamamının boğulma nedeniyle meydana gelmediğini belirtmekte yarar var. Vefata neden olan bir öbür neden de sonrasındaki açlık, kıtlık ve hastalıklar…
Kayıtlı tarihteki en ölümcül sellerin birçoğu, çok sayıda ırmağın ve büyük nüfusun bir ortada bulunduğu Çin’de meydana geldi.
BÜYÜK ÇİN FELAKETİ
Sağanak yağışların akabinde birçok ırmak taştı. Yaklaşık 4 milyon insanın hayatını kaybettiği afet dünyanın en büyük sel felaketi olarak tarihe geçti.
1931 yılında yaşanan bu felaket, Çin’deki Yangtze Irmağı’nın taşması sonucu meydana geldi. Temmuz 1931 ile Kasım 1931 ortasında gerçekleşen bu sel felaketi, büyük ölçüde Çin’in orta ve güney bölgelerini etkiledi.
1928-1930 yılları ortasında yaşanan kuraklığın akabinde Yangtse ve Huai Irmakları bölgesi ağır kar yağışına maruz kaldı. 1931’in başlarında erimeye başladığında, hala eriyen buz ve karla birlikte fazladan su ırmaktan aşağı aktı. Akabinde aylarca aralıksız devam eden şiddetli yağışlar ırmakların daha da yükselmesine neden oldu. Daha sonra bölgeyi 9 kasırga vurdu ve daha fazla yağış eklendi. Ve bölgede İngiltere büyüklüğünde büyük bir su baskını oldu.
Milyonlarca kişi selde boğularak ölürken, yiyecek ve temel muhtaçlık eksikliğinden de vefatlar yaşandı.
Ertesi yıl, sel, kirli su içmenin neden olduğu bakteriyel bir hastalık olan kolera salgınına neden oldu. Bu salgın nedeniyle 100 bine yakın ek mevt meydana geldi.
Aylar süren sel yaklaşık 1 ila 4 milyon kişinin vefatına ve milyonlarca kişinin evsiz kalmasına neden oldu.
Ayrıca büyük bir alanda tarım yerlerini tahrip etti ve ekonomik kayıplara yol açtı.
Sel felaketinden yalnızca birkaç yıl sonra tekrar inşa edilen altyapının büyük kısmı bir kere daha hasar gördü.
Felaket, Çin halkı için büyük bir trajedi oldu ve ülkenin tarihinde unutulmaz bir olay olarak kaldı. Tıpkı vakitte, bu felaketin akabinde Çin hükümeti, sel denetimi ve su idaresi tedbirlerini geliştirme yolunda kıymetli adımlar attı.
SARI IRMAK FELAKETİ
“Sarı Nehir” terimi, Çin’deki Huang He Irmağı’nı söz etmek için kullanılır ve bu ırmak, tarih boyunca değerli sellerle ünlüdür.
En büyük Sarı Irmak sellerinden biri 1938’de Japonya’nın Çin’e saldırısının bir modülü olarak meydana geldi.
Çin ordusu, Japon askerlerini durdurmak için her türlü çabayı gösterdi, lakin her vakit yetersiz kaldılar. Çinli kumandanlar, Çin’i Japonya’dan koruyacak ya da işleri daha da kötüleştirecek kesin bir seçim yaptılar. Fikir, Huayuankou (Çin’in Henan eyaletinde) yakınlarında süreksiz bir baraj inşa etmekti; bu baraj büyük bir sel oluşturacak, Japon ordusunun ilerleyişini durduracak ve nihayetinde onu Çin’den kaçmaya zorlayacaktı. Ancak olmadı.
1938 yılının Haziran ayında barajın patlatılmasıyla Çin’in o güne kadar gördüğü en büyük sel felaketi yaşandı. 2 milyon insanın vefatına neden olduğu iddia ediliyor.
Selden sonraki birkaç yıl boyunca etraftaki bölge derinden etkilendi. Tarlalar alüvyonla kaplı olduğundan verimli değildi. Çok sayıda yapı yıkıldı. Bu şimdiye kadar meydana gelen en değerli etraf savaşı aksiyonlarından biri olarak kabul ediliyor. Irmak 1947 yılına kadar eski seyrine dönmedi.
BANQİAO BARAJININ ÇÖKMESİ
Çin’de Ru Irmağı üzerindeki Banqiao barajı, 8 Ağustos 1975’te Nina Tayfunu nedeniyle yıkıldı. Birinci sel anında 86 binden fazla insanı öldü. Açlık ve hastalıklar nedeniyle 145 bin kişi daha hayatını kaybetti.
Nina Tayfunu, hava iddiacılarının tahmin edemediği bir halde, sırf 24 saat içinde bir yıldan fazla yağış getirdi.
Banqiao barajının çökmesi, yakındaki öbür birçok küçük barajın da çökmesine yol açtı.
Ortaya çıkan sel, 85 bin ila 240 bin kişinin vefatına neden oldu. Bölgedeki kasabaların tamamı yok oldu. Vaktin teknolojisi ve hava şartları nedeniyle ikazlar alınamadı yahut yanlış iletildi. Bölgedeki pek çok kişinin telefonu yoktu, bu nedenle telgraf ve işaret fişeği yoluyla sinyal verilmeye çalışıldı. İkazları yayan beşerler sele kapıldı.
PAKİSTAN SEL FELAKETİ
Temmuz 2010’da Pakistan’da muson yağmurlarının yol açtığı seller, ülkenin toplam yüzölçümünün yaklaşık beşte birini etkiledi.
Pakistan hükümeti datalarına nazaran sel sonucu yaklaşık 2 bin kişi hayatını kaybetti ve altyapının tahribatı yaklaşık 20 milyon kişiyi direkt etkiledi. İddiası 43 milyar dolar ziyana neden oldu.
Sel felaketi, Pakistan’ın tarım yerlerini büyük ölçüde tahrip etti. Bu, ülkenin besin üretimini ve iktisadını olumsuz etkiledi.
“LANETLİ CUMARTESİ”
1530 yılında Hollanda’da meydana gelen bu felaket, birdenbire bastıran yağış ve fırtına sonrası oluştu.
Birçok köy ve kasaba yok oldu. Tahminen 120 bin kişi öldü ve 100 milyon euroyu aşan bir ziyana sebep oldu.
Selin o tarihte cumartesiye denk gelmesi nedeniyle afet, “lanetli cumartesi” olarak da anılmaktadır. Bu sel, Avrupa tarihinin açık orta en ölümcül doğal afeti olmuştur.
Çok uzun vakit evvel gerçekleştiği için elimizde daha fazla detay yok ancak yıkıcı olduğunu biliyoruz.
KIZIL IRMAK FELAKETİ
1971’de meydana geldiğinde Kızıl Irmak Deltası seli, Vietnam Savaşı’nın gölgesinde kaldığı için periyodunda çok dikkat çekmedi.
Muson yağışlarının tesiriyle, Kamboçya ve Laos’a yakın ırmakların birleştiği yerde meydana geldi.
Çoğunlukla Hanoi kentinde olmak üzere 100 binden fazla kişinin hayatına mal oldu. Vietnam’ın felaketten kurtulması birkaç yıl aldı; bunun esas nedeni, savaşın yıktığı ülkedeki hükümet ve halkın zati önemli zorluklarla karşı karşıya olmasıydı.
NOEL FELAKETİ
1717’nin birinci gününde Orta ve Kuzey Avrupa’da ağır yağışlar ve fırtına içlerinde Almanya, Hollanda ve İskandinav ülkelerinin de bulunduğu ülkelerde sel felaketi meydana geldi.
En çok hasarın Hollanda’ya olduğu selde, 14 bin kişi hayatını yitirdi.
Kaynak: TRTHaber
Yorumlar